Otonom Sinir Sistemi: Yapısı ve Fonksiyonu
yazar: Maria Yiallouros, Yayın İzni: Dr. med. Ebrus Saribeyoglu, türk tercüman: Sait Kont, Last modification: 2017/06/13 https://kinderkrebsinfo.de/doi/e180334
Sinir sistemi (sinir sistemi) vücut üstü bir sistem durumundadır. Bu sistem, çeşitli organlardan oluşmaktadır. Organizmamız bu organlar vasıtasıyla çevreyle iletişim kurar ve aynı zamanda vücudun içinde meydana gelen birçok mekanizmayı yönlendirir. İşte bu çerçevede sayıları çok fazla olan vücut sinirleri, periferik sinir sistemi [perifer sinir sistemi] denilen bir sistem oluşturur. Beyin ve omurilik ise merkezi sinir sistemi (MSS) diye tanımlanır.
Otonom veya başka bir deyişle vejetatif sinir sistemi, sinir sisteminin istemimizle etkileyemiyeceğimiz tüm organ fonksiyonlarını yönlendiren kısmıdır.
Otonom sinir sistemi [otonom sinir sistemi] vücudun hayati öneme sahip temel fonksiyonlarının hepsini kontrol eder. Bu sistem gece ve gündüz aralıksız aktif olup istem dışı gerçekleşen kalp atışı, sindirim, solunum, tansiyon veya idrar kesesinin işlevi gibi fonksiyonları kontrol eder. Bedensel zorlanma durumunda ortaya çıkan terleme veya nabzın hızlanması gibi fonksiyonlar da otonom sinir sistemi tarafından yönlendirilen süreçlerdir.
Otonom sinir sistemi, sempatik sinir sistemi (sempatikus) ve parasempatik sinir sistemi (parasempatikus) diye adlandırılan ve organlara karşıt türde etki eden iki kısımdan oluşmaktadır.
- Sempatik sinir sistemi vücudun artan aktivitesi durumunda veya stres durumlarında enerji tüketimini uyarır, örneğin kalp atışları ve nefes alıp vermeyi hızlanır ve tansiyonu yükseltir.
- Buna karşın parasempatik sinir sistemi daha çok sükunet ve dinlenme zamanında enerjinin depolanması ve yapılanması sürecini kontrol eder, örneğin kalp hızı yani nabız düşer, salgi bezlerinin uyarılması ve sindirim sistemi kaslarının hareketi yavaşlar.